สวันเต เอากุสต์ อาร์เรเนียส นิยามกรดว่าเป็นสารละลายที่ละลายน้ำแล้วให้โปรตอน และเบสเมื่อละลายน้ำแล้วจะได้ OH-
อย่างไรก็ตาม นิยามนี้มีข้อจำกัดคือ ต้องเป็นสารที่ละลายน้ำได้ และมี H+ หรือ OH- จึงจะสามารถระบุได้ว่าเป็นกรดหรือเบส
นิยามของเบรินเสตด-ลาวรี
กรด : สารที่ให้โปรตอน
เบส : สารที่รับโปรตอน
เราเรียกปฏิกิริยาการให้และรับอิเล็กตรอนของกรดและเบสว่า ปฏิกิริยาการถ่ายโอนอิเล็กตรอน
HA + B <----> BH+ + A-
จากสมการเคมีนี้ จะเห็นได้ว่า HA และ A มีจำนวน H+ ต่างกัน 1 ตัว ซึ่งเราจะเรียกสารคู่นี้ว่า คู่กรด-เบส
| กรด | เบส |
| HA | A- |
| BH+ | B |
สารที่มีทั้งคู่กรดและคู่เบส เราจะเรียกว่า สารแอมโฟเทอริก หรือ สารแอมฟิโพรติก เช่น H2O เป็นต้น
นิยามของลิวอิส
ลิวอีสได้เปลี่ยนจากการมองที่โปรตอน เป็นอิเล็กตรอนแทน กรดจึงหมายถึง ตัวที่รับคู่อิเล็กตรอน และเบสคือ ตัวที่ให้คู่ของอิเล็กตรอน
ประเภทของกรด-เบส
กรด แบ่งได้ออกเป็น 2 ประเภท
1. กรดอินทรีย์ : มีหมู่ฟังก์ชั่นที่เป็น -COOH
2. กรดอนินทรีย์
- กรดไฮโดร หมายถึงกรดที่มี H ประกอบอยู่ในโมเลกุล
- กรดออกซี เป็นกรดที่มี H และ O ประกอบอยู่ในโมเลกุล
เบส อาจแบ่งได้เป็นสองชนิด คือ
1. เบสอินทรีย์ : มีหมู่ฟังก์ชันเป็น –NH2
2. เบสอนินทรีย์ : เบสที่มีหมู่ OH- ประกอบกับธาตุโลหะ
นอกจากนี้ การจำแนกกรด อาจจำแนกได้จากการแตกตัวให้ไอออนของกรดไดเ้ป็น
Monoprotic : แตกตัวให้ไอออนได้ เพียงครั้งเดียว
Polyprotic : กรดที่สามารถแตกตัวให้ H+ ออกมาได้มากกว่า 1 ครั้งความแรงของกรด-เบส
ขึ้นอยู่กับการแตกตัวเป็นไอออนของกรดและเบส แบ่งได้เป็น
อิเล็กโทรไลต์แก่ : แตกตัวได้ 100% ไม่มีสมดุลเกิดขึ้น ได้แก่
| กรด | HClO4 H2SO4 HI HBr HCl HNO3 |
| เบส | OH—ของโลหะแอลคาไลและแอลคาไลเอิร์ธ |
| เกลือ | เกลือที่ละลายน้ำได้ |
อิเล็กโทรไลต์อ่อน : แตกตัวได้ไม่หมด เกิดภาวะสมดุลขึ้น
การพิจารณาความแรงของกรด-เบส
- กรดออกซี ถ้าอะตอมกลางเป็นตัวเดียวกัน ให้พิจารณาจากเลขออกซิเดชั่นของอะตอมกลาง (ยิ่งมีค่ามาก ก็จะเป็นกรดที่แรงมาก)
- กรดออกซี ถ้าอะตอมกลางเป็นธาตุต่างชนิด ให้พิจารณาที่ค่า EN (ถ้าค่า EN มาก ความเป็นกรดก็จะแรงมากตามไปด้วย)
- กรดไฮโดรที่มีโลหะในหมู่เดียวกัน ความแรงเพิ่มตามเลขอะตอมของโลหะ
- เบสที่ละลายน้ำได้จะเป็นเบสที่แรงกว่าเบสที่ละลายน้ำไม่ได้ หรือได้น้อยกว่า
- ถ้าเป็น OH-ของโลหะหมู่เดียวกัน ให้ดูที่เลขอะตอม ยิ่งมีเลขอะตอมมาก ยิ่งเป็นเบสมาก
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น